Ο E61 , η φουρκέτα του Σταυρού και οι κλωθοειδείς του Αγίου Σίλα

Η στρατηγική σημασία του Ε61 που θα συνδέει την κεντρική και βόρεια Ευρώπη με το Βόρειο Αιγαίο είναι αδιαμφισβήτητη. Είναι αυτονόητο επίσης  ότι ένα τόσο σημαντικό έργο πρέπει να συνοδεύεται από μια άρτια μελέτη. Η ποιότητα της μελέτης προδιαγράφει και την ποιότητα του έργου. Πρόκειται για μια χωροχρονική συνάρτηση που πρέπει να εμπεριέχει και να περιγράφει τη χωρική και χρονική ανάπτυξη του ΔΙΠΟΛΟΥ Δράμα-Καβάλα, δηλαδή το πώς πρέπει να γίνει το έργο και με ποιόν χρονικό ορίζοντα. 

Αν θέλουμε όμως να συνδέσουμε την αναγκαιότητα του δρόμου με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, οφείλουμε να απομυθοποιήσουμε τις μελέτες και τους μελετητές. Υπάρχουν μελέτες άριστες, καλές, μέτριες και κακές. Συχνά ακούμε τους εργολάβους να λένε, «Το έργο έγινε καλό γιατί η μελέτη ήταν άρτια» και έχουν δίκιο.  Εν προκειμένω, ο σχεδιασμός του Ε61, στην απόληξή του, τη σύνδεση με την Εγνατία στο ύψος του Αγίου Σίλα, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται τόσο με τη γεωμετρία του δρόμου (μεγάλες κλίσεις, στροφές) όσο και με το αρνητικό περιβαλλοντικό του αποτύπωμα (γειτνίαση με τον οικισμό του Σταυρού, διέλευση μέσα από το πυκνό περιαστικό πευκοδάσος). Η οριστική λύση που προκρίθηκε και προωθείται, με κλίση 6% και εναλλασσόμενες κλωθοειδείς, δεν ικανοποιεί από τεχνική και επιστημονική σκοπιά ούτε τους ίδιους τους μελετητές, όπως κομψά το δήλωσαν εκπρόσωποι της Εγνατία Α.Ε.  κατά τη σύσκεψη στο ΤΕΕ-ΑΜ την προηγούμενη Πέμπτη, λίγο πριν το  Δημοτικό Συμβούλιο. Από την άλλη, δεν μας τιμά ο ισχυρισμός ότι η προτεινόμενη χάραξη είναι απαλλαγμένη από την «φουρκέτα» του Σταυρού και ότι οι στροφές και οι κλίσεις είναι πιο ομαλές από τις αντίστοιχες του υφιστάμενου δρόμου. 

Η σημασία του άξονα Δράμα-Καβάλα είναι μεγάλη, ήδη όμως μεγάλο, ταυτόχρονα και αναγκαίο, είναι  το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα με τη διέλευσή του από τα τενάγη και τη γειτνίασή του με το μνημειακό σύμπλεγμα της UNESCO, τους Φιλίππους, αθροιστικά με όσα θα αφήσουν οι  σχεδιαζόμενοι ενεργειακοί αγωγοί (TAP). 

Η βελτίωση του περιβαλλοντικού ισοζυγίου θα προκύψει από την βελτιστοποίηση της  σύνδεσης του άξονα με την Εγνατία στο ύψος του Αγίου Σίλα, ως αποτέλεσμα μιας τεχνικά και περιβαλλοντικά άρτιας λύσης που μέχρι στιγμής φαίνεται πως δεν έχει αναζητηθεί με βασανιστικό τρόπο. (Δηλώσεις μελετητών στο ΤΕΕ: «Εξετάσαμε και τη λύση της σήραγγας αλλά δεν βγαίνει. Κακώς δεν την συμπεριλάβαμε ως εναλλακτική στη ΜΠΕ»). Εδώ ακριβώς κατέληξε και η ενημερωτική σύσκεψη στο ΤΕΕ-ΑΜ, η κατακλείδα της οποίας εκφράστηκε από τον Πρόεδρο του Φορέα των μηχανικών προς τους μελετητές: «Εξετάστε και τη λύση της σήραγγας, όχι όμως απλά για να την απορρίψετε». 

Η σοβαρότητα του οδικού άξονα είναι τόσο ισχυρή που από μόνη της απορρίπτει και την μηδενική λύση.

Η ιστορία, όταν πλέον τα γεγονότα εξετάζονται από απόσταση χρόνου, χωρίς τις φορτίσεις της στιγμής κατά την οποία συντελούνται, είναι ιδιαίτερα διδακτική. Είναι γνωστό ότι η περιοχή μας, σ’ ότι αφορά τη χάραξη των οδικών αξόνων, χαρακτηρίζεται από ένδεια σηράγγων σε αντίθεση με άλλες περιοχές.

Είναι σε όλους γνωστό ότι το τμήμα της καθόδου της Παράκαμψης της Καβάλας προς τα ανατολικά, πριν τις χαραδρογέφυρες, είναι κακοσχεδιασμένο και επικίνδυνο (ανώτατο όριο ταχύτητα 60 ή 70  χιλ./ώρα), προφανώς ως αποτέλεσμα μιας κακής μελέτης διότι κάποιοι, για άγνωστους πάλι λόγους, δεν ήθελαν τη λύση των σηράγγων. Σ’ αυτό συμφωνούν και οι μελετητές της Εγνατίας και μας αποκαλύπτουν μάλιστα ότι έγιναν εκ των υστέρων προσπάθειες βελτίωσης του συγκεκριμένου τμήματος αλλά δεν έφεραν αποτέλεσμα. 

Στην περίπτωση της περιμετρικής της Καβάλας, οι μελετητές προέκριναν την εξωτερική χάραξη από τις παρυφές της πόλης, έναντι της ευθυτενούς μονής σήραγγας των 1000 μέτρων, με πολύ μεγάλο όμως περιβαλλοντικό αποτύπωμα στο περιαστικό δάσος, γεγονός που προκάλεσε και τις αντιδράσεις. Τουλάχιστον, στην περίπτωση της περιμετρικής, η σήραγγα αποτελούσε εναλλακτική λύση, ασχέτως αν απορρίφθηκε. Η άποψη των σηραγγολόγων της Εγνατίας ήταν ότι δεν μπορούν αν αναλάβουν την ευθύνη να προτείνουν μονή σήραγγα λόγω υψηλής επικινδυνότητας. Δεν γνωρίζαμε προφανώς τότε ότι ήδη είναι κατασκευασμένη και λειτουργεί η μονή σήραγγα Καρπενησίου (σήραγγα Παύλος Μπακογιάννης) μήκους 1400 μ. που σημειωτέον δεν είναι ευθυτενής. 

Εν κατακλείδι, καλή μελέτη σημαίνει καλό έργο. Το συγκεκριμένο έργο, με έναν συνολικό προϋπολογισμό της τάξης των 140 εκ. Ευρώ συν ΦΠΑ με τιμές του 2014, που προφανώς θα κατασκευαστεί τμηματικά, όταν οι οικονομικές συνθήκες το επιτρέψουν, δεν κινδυνεύει να απενταχθεί, αφού δεν μπορεί να ενταχθεί σε κανένα χρηματοδοτικό πλαίσιο πριν την ολοκλήρωση της μελέτης. Αυτό που συζητείται τώρα είναι η ταχύτερη ολοκλήρωση της μελέτης και συνακόλουθα η αποπληρωμή της, συμπεριλαμβάνοντας και τη σύνδεση με τον Άγιο Σίλα. Αν σωστά διαβάζω τα κείμενα των εγκρίσεων, η χρονική διάρκεια ολοκλήρωσης της μελέτης είναι 47,68 μήνες και φαίνεται ότι λήγει στα τέλη Φεβρουαρίου 2017. 

Με βάση τα παραπάνω και την εμπειρία από παρόμοιες περιπτώσεις, όπως ενδεικτικά ανέπτυξα, η εταιρεία πρέπει να δεσμευτεί να εξετάσει τη λύση μέσω σήραγγας και οι φορείς που έχουν τη δυνατότητα (ΤΕΕ-ΑΜ, Πολυτεχνείο Ξάνθης κ.λ.π.) να συνδράμουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Με μια λύση τεχνικά και περιβαλλοντικά άρτια θα είναι περήφανοι όλοι οι Καβαλιώτες και όλοι οι Δραμινοί. Ας μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος. Ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνση από το ταμείο.

Καβάλα, Δράμα 23 Οκτωβρίου 2016

Λάζαρος Βασιλειάδης

Επίκ. Καθηγητής Δ.Π.Θ.